Legionellapreventie heeft als doel ziektegevallen door Legionella te voorkomen. Bij sommige installaties is daarom legionellapreventie wettelijk verplicht. (BRON: RIVM.NL en RIJKSOVERHEID.NL)
De legionellabacterie kan een ernstige longontsteking veroorzaken die ook wel veteranenziekte wordt genoemd. Veteranenziekte komt op dit moment ongeveer 500 keer per jaar voor in ons land. De legionellabacterie groeit in water met een temperatuur tussen de 20 en 50 graden Celsius. Als het water in hele kleine druppeltjes (nevel) in de lucht komt, kan iemand de bacterie inademen en besmet raken. Van nature komt de bacterie voor in grond en in water.
Hoe raken mensen besmet met legionella?
Als mensen kleine druppeltjes water met de legionellabacterie inademen, komt de legionellabacterie in de longen terecht. Daar kan de bacterie klachten veroorzaken. Mensen worden niet ziek door het drinken van besmet water. Een patiënt draagt de legionellabacterie niet over naar andere mensen.
Het inademen van legionella kan gebeuren via kleine waterdruppeltjes of deeltjes tuinaarde. Voorbeelden zijn :
- Sproeien van water zoals bij douches, fonteinen of hogedrukspuiten.
- Luchtbellen brengen in water zoals bij bubbelbaden.
- Bepaalde type afvalwaterzuiveringsinstallaties waar ook lucht aan het water wordt toegevoegd.
- Luchtbevochtiging door apparaten die water vernevelen. Voorbeelden zijn apneuapparatuur en sommige luchtkoelers.
- Natte koeltorens. Waterinstallaties die gebouwen of industriële processen koelen door vernevelen van water.
- Tuinieren.
- vermoedelijk ook opspattend regenwater, bijvoorbeeld in het verkeer.
Dit klinkt gevaarlijk: Hoe kan ik dit voorkomen?
Omdat de Legionellabacterie zo’n gemene ziekte kan veroorzaken heeft de overheid bepaalde organisaties verplicht maatregelen te nemen om de besmetting te voorkomen. Legionella preventie is belangrijk op plaatsen en bij installaties waarbij het risico op ziektegevallen door Legionella groter is:
- Prioritaire installaties zijn wettelijk verplicht om maatregelen te nemen om de groei van legionella tegen te gaan. Dit zijn leidingwaterinstallaties bij o.a. ziekenhuizen, verpleeghuizen, sauna’s, hotels, campings, grotere bed- and-breakfasts en truckstops.
- Natte koeltorens. Voor de bronopsporing is het bovendien belangrijk dat deze installaties worden gemeld. Iedereen kan deze installaties aanmelden via de Atlas Leefomgeving.
- Zwembaden en badinrichtingen.
- Overige risicovolle waterinstallaties, zoals o.a. bubbelbaden, tijdelijke waterinstallaties, fonteinen, luchtbevochtiger en mistsystemen , mobiele koelers.
- Bij evenementen, waarbij tijdelijke risicovolle waterinstallaties worden gebruikt.
- Bedrijfsprocessen met waterverneveling.
Voor een aantal bedrijven en instellingen gelden strenge regels voor legionellapreventie. Bijvoorbeeld voor plaatsen waar veel mensen komen, of waar mensen komen met minder weerstand. Voorbeelden van deze risicolocaties zijn ziekenhuizen en verzorgingshuizen. Maar ook voor hotels, campings en truckstops met een openbare douche zijn regels. Dit zijn instellingen waar mensen een groot risico lopen om besmet te raken met legionella. De eigenaren van deze instellingen moeten maatregelen nemen om legionella te voorkomen. Zij moeten bijvoorbeeld uitzoeken waar de legionellabacteriën kunnen groeien in de waterleiding.
Ik heb dus het een prioritaire installatie. En nu?
- U moet een risicoanalyse laten uitvoeren door een gecertificeerd bedrijf. Deze analyse laat zien waar legionellabacteriën kunnen groeien in uw waterleiding.
- Op basis van de risicoanalyse moet u een beheersplan laten opstellen door een gecertificeerd bedrijf. Hierin staat welke maatregelen nodig zijn om de groei van legionellabacteriën tegen te gaan.
- U heeft de verplichting maatregelen te nemen om de groei van legionellabacteriën te verminderen. Bijvoorbeeld regelmatig de leidingen doorspoelen.
- In een logboek moet u bijhouden welke maatregelen u heeft genomen.
- Minimaal 2 keer per jaar moet u het water controleren op de aanwezigheid van legionella. U moet de meting laten uitvoeren door een gecertificeerd bedrijf.
- U bent verplicht maatregelen te nemen om het aantal legionellabacteriën terug te dringen als er 100 kolonievormende eenheden per liter (kve/l) of meer worden gemeten.
- Blijkt uit de meting dat er 1.000 kve/l of meer legionellabacteriën in het water zitten? Dan moet u dit melden aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
Mijn installatie is niet prioritair, maar ik wil wel iets doen aan preventie. Wat kan ik doen?
Bent u eigenaar van een instelling waar mensen geen groot risico lopen op Legionella? Dan hoeft u geen legionella beheersplan uit te voeren, maar u kunt wel de volgende maatregelen nemen:
- Stel een eventuele boiler of combiketel goed af (tenminste 60 graden).
- Gebruik het warme en koude water minimaal wekelijks. Gaat dit niet altijd, dan spoel de kranen en douche wekelijks door om het water te verversen.
- Maak niet zelf aanpassingen aan de drinkwaterinstallatie maar laat dat doen door een erkend installatiebedrijf.
- Het is onder meer belangrijk dat ‘dode leidingen’ en opwarming van koud water door naastgelegen warme leidingen (hotspots) bij de aanleg worden voorkomen.
- Maak apparaten die water vernevelen of sproeien regelmatig schoon.
Algemeen: U kunt geen Legionella-longontsteking krijgen van apparaten waar de temperatuur regelmatig boven de 60°C komt of waarvan het water niet wordt verneveld. Voorbeelden: koffiezetapparaten, waterbakjes (bijv. op verwarming) en stoomapparaten.
Kunnen we helpen?
ORTEON is in 2018 gestart met het doel om u te helpen onbezorgd te voldoen aan wet- en regelgeving ten aanzien van uw gebouwen en installaties. Wij helpen onze klanten zelf te voldoen aan de regels, en stellen daar handvatten voor ter beschikking. Natuurlijk kunt u ons ook inschakelen om de zorg uit handen te nemen. Zie https://www.orteon.nl/ voor meer informatie.